5 misverstanden inzake successieplanning

Als we over successie- of vermogensplanning spreken, merken we dat hier vaak nog veel misverstanden over bestaan. Vandaar behandelen we hierbij dan ook graag vijf vaak voorkomende misverstanden inzake successieplanning.  

• Lees ook: Belastingplanning voor Belgische ondernemingen: met de juiste tips kan je legaal belastingen besparen

1. Successieplanning is enkel voor rijke mensen 

Vroeg of laat worden we allemaal geconfronteerd met een overlijden. Hier komt dus ook het verdelen van een nalatenschap en het betalen van erfbelasting bij kijken. Bij grote vermogens zal de fiscale impact inderdaad groter zijn dan bij een kleiner vermogen. Niettemin mag ook de psychologische impact van een verdeling van een vermogen niet worden onderschat. Dit geeft vaak aanleiding tot familiale ruzies, ongeacht de bedragen waarover het gaat. Daarom is het aangewezen om vooraf na te denken over jouw successieplanning en hiervoor samen te zitten met een specialist ter zake.  

2. Een testament is overbodig en kost enkel geld 

Een testament is een onmisbaar puzzelstuk in jouw successieplanning. Via een testament kan je twee zaken bewerkstelligen.  

Ten eerste kan je via het testament afwijken van het wettelijk erfrecht om zo te verzekeren dat jouw vermogen effectief wordt verdeeld zoals je het zelf voor ogen had.  

Verder kan je via jouw testament ervoor zorgen dat je gebruik maakt van enkele fiscale optimalisatietechnieken. Op deze manier kan je ervoor zorgen dat de afrekening van de erfbelasting lager uitvalt dan wanneer het wettelijk erfrecht zou worden gevolgd.  

3. Mijn partner zal automatisch van mij erven 

Eerst en vooral moeten we het begrip partner hier verder definiëren. Overeenkomstig het Belgisch recht kan je met iemand huwen, wettelijk samenwonen of feitelijk samenwonen. Welke wettelijke relatie je hebt met jouw partner, zal vervolgens het wettelijk erfrecht bepalen.  

De langstlevende echtgenoot kent de grootste bescherming volgens het wettelijk erfrecht. De exacte verdeling hangt af of de overledene ook nog kinderen nalaat of niet. Indien er kinderen zijn, erft de langstlevende echtgenoot het vruchtgebruik over de gehele nalatenschap. Zijn er geen kinderen, dan krijgt de langstlevende het gemeenschappelijk vermogen en goederen in mede-eigendom in volle eigendom en het vruchtgebruik over het eigen vermogen bij het vooroverlijden van een echtgenoot. Hiervan afwijken kan via een testament.  

Wettelijk samenwonenden erven enkel het vruchtgebruik over de gezinswoning en bijhorende inboedel van elkaar. Als je hiervan wil afwijken dan zal je opnieuw een testament moeten opmaken.  

Als je louter feitelijk samenwoont zal je niet automatisch van elkaar erven. In dit geval zal je dus zeker een testament moeten opmaken als je iets aan je partner wil nalaten.  

• Lees ook: Huurindexatie afhankelijk van uw energiescore (EPC) in 2023

4. Ik kan mijn kinderen niet onterven 

Het is correct dat jouw kinderen een voorbehouden erfdeel hebben. Sinds de hervorming van het erfrecht bedraagt dit voorbehouden erfdeel de helft van de nalatenschap voor alle kinderen samen. Het exacte voorbehouden erfdeel van elk kind hangt dus af van hoeveel kinderen er zijn. Heb je één kind, dan zal dit kind aanspraak kunnen maken op de volledige helft, zijn er twee kinderen kan ieder één vierde van de nalatenschap opeisen, enzoverder.  

In het testament kan je jouw kinderen echter minder toewijzen dan dit voorbehouden erfdeel. De kinderen kunnen dit dan echter wel aanvechten en inkorting vragen om zo toch hun voorbehouden erfdeel te krijgen. Ondernemen zij echter geen actie dan zal het testament wel gewoon uitwerking krijgen.  

5. Als ik iets schenk ben ik het definitief kwijt 

Het klopt dat het adagium ‘gegeven is gegeven’ van toepassing is op schenkingen. Bijgevolg zijn schenkingen in principe ook onherroepelijk. Hier bestaat echter één uitzondering op en dat is de schenking tussen echtgenoten. Deze zijn wel herroepbaar en vormen op die manier een interessante vermogensplanningstechniek.  

Daarnaast is het belangrijk om te weten dat u ook tal van voorwaarden aan een schenking kan koppelen. Een traditioneel voorbeeld is het voorbehoud van vruchtgebruik. Op die manier blijf je de inkomsten van de geschonken goederen ontvangen. Dit kunnen bijvoorbeeld dividenden van een beleggingsportefeuille zijn of huurinkomsten van een onroerend goed.  

Ook andere voorwaarden behoren tot de mogelijkheid. Hierbij is het belangrijk om weten dat als de begiftigde van de schenking de hieraan gekoppelde voorwaarden niet naleeft de schenking alsnog kan worden herroepen. Dit gebeurt in de praktijk echter zelden.